Сарраёсати маорифи шаҳри Душанбе бо нашри як муроҷиатнома аз волидайн хостааст, ки дар рӯзҳои Иди Рамазон ва Иди Қурбон фарзандони худро ба “идгардак” нафиристанд.
Чаро “идгардак” манъ мешавад?
Ба гуфтаи мақомот, ин тасмим бо ҳадафи пешгирии ҳодисаҳои садамаҳои нақлиётӣ, гум шудани кӯдакон ва бе назорат мондани онҳо гирифта шудааст.
Дар муроҷиатнома таъкид шудааст:
“Аз муҳтарам волидон хоҳиш мешавад, ки дар рӯзҳои таътили баҳорӣ фарзандонро бештар ба мутолиаи асарҳои бадеӣ ҷалб намуда, онҳоро назорат кунанд.”
Инчунин, ба волидайн тавсия дода мешавад, ки дар давраи идҳо ба бехатарии фарзандони худ ғамхорӣ кунанд.
Идгардак ва қонуни танзими ҷашну маросим
Мақомот на танҳо ҷашнгирии кӯдаконро маҳдуд кардаанд, балки ҳушдор додаанд, ки дар рӯзҳои ид дастархонороӣ бо шириниҳои зиёд ва тақдими туҳфаҳо ба кӯдакон низ манъ аст.
Ба гуфтаи Сарраёсати маориф, ин маҳдудият дар моддаи 9, банди 2-и қонуни “Дар бораи танзими ҷашну маросим” муқаррар шудааст.
Манъи расмии “идгардак” дар қонун
“Идгардак” – як суннати маъмулӣ дар байни кӯдакони тоҷик аст, ки субҳи ид ба хонаи ҳамсояҳо ва хешовандон рафта, туҳфа ва шириниҳо мегиранд.
Аммо тағйироте, ки соли 2024 дар парлумон таҳти роҳбарии Рустами Эмомалӣ қабул шуд, ин суннатро комилан ғайриқонунӣ эълон кард.
Моҳи апрели соли гузашта, Вазорати маориф бо нашри як мактуби расмӣ ба тамоми мактабҳои кишвар муаллимонро вазифадор кард, ки барои пешгирии “идгардак” чора андешанд. Ҳатто аз баъзе волидон дар ин маврид баёнот гирифта шудааст.
Идгардак: анъанаи мардумӣ ё “хилофи шариат”?
Гузашта аз ин, Шӯрои уламои Тоҷикистон чанд сол пеш “идгардак”-ро мухолифи шариат ва мазҳаби ҳанафия эълон карда буд.
Ба гуфтаи ин ниҳод, дар дини Ислом чунин маросим вуҷуд надорад, ва кӯдакон набояд барои гирифтани шириниҳо аз хонае ба хонаи дигар раванд.
Аммо бисёре аз мардум, бахусус волидон, ин тасмимро маҳдудияти дигар барои фарҳанг ва анъанаҳои миллӣ медонанд.
Оё маҳдудиятҳо ба волидайн ва кӯдакон таъсир мерасонад?
Ин бори аввал нест, ки ҳукумати Тоҷикистон суннатҳои мардумиро расман манъ мекунад.
Ба гуфтаи таҳлилгарон, чунин тадбирҳо метавонанд:
- Идгардакро ҳамчун як анъанаи мардумӣ аз байн баранд.
- Ба волидон фишори иловагӣ оваранд, зеро онҳо метавонанд барои роҳ додани кӯдакон ба идгардак танбеҳ ё ҳатто ҷарима шаванд.
- Эҳсоси маҳдудият ва фишорро байни мардум зиёд кунанд.
Хулоса
Бо манъи расмии “идгардак”, Тоҷикистон боз як анъанаи мардумиро аз байн мебарад.
Дар ҳоле ки ҳукумат ва шӯрои уламо ин суннатро хилофи қонун ва шариат медонанд, бисёре аз мардум онро як қисми фарҳанги миллӣ меҳисобанд.
Оё мамнӯъиятҳои нав метавонанд ин суннатро аз байн баранд, ё мардум ба ҳар ҳол кӯдаконашонро ба идгардак мебароранд?
