Вазорати дифои Тоҷикистон эълон кард, ки нақшаи даъвати баҳории ҷавонон ба сафи Қувваҳои Мусаллаҳ дар ҳоле 100 фоиз иҷро шудааст, ки то анҷоми маърака як моҳи дигар боқӣ мондааст. Ба иттилои ниҳод, “пешакӣ анҷом ёфтани нақша” самари омӯзиши пешаздаъватӣ, корҳои фаҳмондадиҳӣ ва “баланд шудани масъулияти волидону писарон” будааст.
Чӣ тавр нақша дар моҳи аввали маърака пур шуд?
- Мавсими баҳории даъват аз 1 апрел то 31 май идома мекунад; ба артиш ҷавонони 18–27-сола (солҳои таваллуди 1998–2007) ҷалб мешаванд.
- Вазорат аввал хабар дод, ки дар даҳ рӯзи аввали маърака 80 фоиз нақша иҷро шуда, инак пас аз чил рӯз нишондиҳанда ба 100 фоиз расидааст.
- Бар пояи қонуни нави уҳдадориҳои ҳарбӣ, комиссариатҳо ҳуқуқ доранд сарбозонро тӯли ҳамаи сол ба хидмат бигиранд. Таҳлилгарон мегӯянд, маҳз ин тағйирот имкон медиҳад, ки рақамҳо то оғози асосии маърака расман “пур” шаванд.
Нигарониҳои доимӣ: сарбозшикор ва шароити қисмҳо
Ҳамасола бо оғоз шудани маъракаи даъват мавзӯи “сарбозшикор” (облава) ва саркашиҳои ҷавонон аз хидмат гарм мешаваду арсаи баҳсу интиқод мегардад. Сабабҳои асосии сарпечӣ, ба гуфтаи созмонҳои ҳомии ҳуқуқ, инҳоянд:
- Меҳтарсолорӣ ва бадрафторӣ дар қисмҳо;
- Шароити номуносиби зиндагӣ ва тиббӣ;
- Ҳодисаҳои фоҷиавӣ — аз латукӯб то марги хизматчиён.
Дар шабакаҳои иҷтимоӣ ҳар баҳор видеоҳое нашр мешаванд, ки гӯё кормандон ё сарбозони калонсол ҷавононро аз кӯчаҳо боздошт намуда, маҷбуран ба комиссариат мебаранд. Ҳарчанд мақомот чунин амалҳоро “куртоҳумр” ва “қонуншиканӣ аз ҷониби шахсони алоҳида” меноманд, коршиносон таъкид мекунанд, ки бе назорати мустақил ин мушкил решакан намешавад.
Минтақаҳо чӣ гуна ҳисобот доданд?
Мақомоти Шаҳри Душанбе, ВМКБ, Хатлон ва минтақаи Рашт чанд ҳафта пеш низ аз иҷрои 100 фоизаи нақша хабар дода буданд. Ба гуфтаи мақомоти ҳарбӣ, дар қиёс бо солҳои гузашта “эътимоди шаҳрвандон ба артиш боло рафтааст”. Аммо мунаққидон мепурсанд: оё рақамҳои баланд натиҷаи ҷалби озодонаанд ё фишор ва ҷаримаҳои эҳтимолӣ?
Оянда чӣ мешавад?
- Шаффофият — созмонҳои ҷомеаи шаҳрвандӣ даъват доранд, раванди даъватро шаффоф ва таҳлилшаванда кунанд.
- Ислоҳоти шароити хизмат — коршиносон бар инанд, ки иқдомҳои зиддихаробкорӣ барои коҳиши “облава” бояд бо беҳбуди шароити будубоши сарбозон ҳамзамон пеш баравад.
- Муҳоҷирати корӣ — ҳар баҳор теъдоди зиёди ҷавонони аз артиш тарсондашуда роҳеро ба муҳоҷират меҷӯянд; иқтисод низ аз ин тамоюл таъсир мебинад.
Вазорати дифоъ занг менавозад, ки нақша иҷро шуд, вале саволҳо дар бораи роҳҳои иҷро, қонуният ва шароити хидмат ҳанӯз ҷавоби равшан намеёбанд. То замоне ки мақомоти масъул ба нигарониҳои ҷомеа посухи муфассал надиҳанд, баҳсу шубҳаҳо дар бораи даъвати ҳарбӣ давом хоҳанд кард.
