Мушкилоти иҷтимоӣ, ки сабаби фоҷиаи инсонӣ мегардад
Соли 2025 дар Туркманистон муҳлати иҷрои Нақшаи миллии панҷсолаи амалҳо барои баробарии гендерӣ ба поён мерасад. Гарчанде ки мақомоти давлатӣ пайваста аз дастовардҳои худ дар самти баробарии гендерӣ ва ҳуқуқи занон дар назди созмонҳои байналмилалӣ, аз ҷумла Созмони Милали Муттаҳид ҳисобот медиҳанд, воқеияти зиндагии ҳазорон занон дар кишвар бо ин гузоришҳо мутобиқат намекунад.
Занон, бахусус дар минтақаҳои дурдаст, дар шароити сахти нодорӣ ва бекорӣ зиндагӣ мекунанд. Барои бисёре аз онҳо танфурӯшӣ ягона роҳест, ки имкон медиҳад худ ва оилаашонро аз гуруснагӣ наҷот диҳанд. Ин амал, ки дар Туркманистон ғайриқонунӣ мебошад, боиси зӯроварии системавӣ аз тарафи муштариён ва мақомоти ҳифзи ҳуқуқ мегардад.
Ҳаёти зани одӣ, ки ба фоҷиа табдил ёфт
Марал, як зани 38-сола аз вилояти Туркмангала, чор сол пеш ба танфурӯшӣ рӯ овард. Пеш аз он вай як модари хонашин буд, ки танҳо ба даромади шавҳараш такя мекард. Аммо вақте ки шавҳараш барои кор ба Туркия рафт ва дигар ба оилааш тамос нагирифт, зиндагии ӯ пур аз мушкил шуд.
“Ман борҳо кӯшиш кардам, ки кор пайдо кунам, аммо ҳар дафъа рад мешудам. Баъд ба корҳои мавсимӣ дар хоҷагиҳои пахта рафтам, аммо ҳатто он маблағ барои пардохти иҷора ва харидани хӯрок намерасид,” – мегӯяд Марал.
Дар натиҷаи набудани кӯмак аз мақомоти давлатӣ, вай ноилоҷ ба танфурӯшӣ оғоз кард. Вай мегӯяд: “Ин ягона роҳе буд, ки метавонист фарзандонамро ғизо диҳам.”
Таҳқир ва истисмори занон аз ҷониби муштариён ва кормандони полис
Танфурӯшӣ дар Туркманистон, ки боиси шарм ва радкунӣ дар ҷомеаи суннатии мусалмонист, занонро дар ҳолати таҳқир ва сӯиистифода мегузорад. Муштариён на ҳамеша маблағи ваъдашударо мепардозанд ва аксар вақт аз қонунӣ набудани кори онҳо истифода мебаранд.
Илова бар мушкилоти зӯроварӣ аз муштариён, занон инчунин аз тарафи кормандони ҳифзи ҳуқуқ таҳти фишор қарор мегиранд. Бино ба гузоришҳои ҳомиёни ҳуқуқ ва шаҳодати худи занон, кормандони полис онҳоро боздошт мекунанд ва таҳдид мекунанд, ки агар бо онҳо ҳамкорӣ накунанд, бо ҷазои ҷиноӣ рӯ ба рӯ хоҳанд шуд.
“Бисёр вақт моро маҷбур мекунанд, ки дар мавсими ҷамъоварии пахта ё дигар корҳои кишоварзӣ ройгон кор кунем. Ҳатто баъзан талаб мекунанд, ки ба онҳо хизматрасонии хусусӣ ройгон пешниҳод кунем,” – нақл мекунад яке аз занон.
Набудани ҳалли мушкилот аз ҷониби мақомот
Ҳукумати Туркманистон то ҳол ба масъалаи танфурӯшӣ ва истисмори занон таваҷҷуҳи ҷиддӣ зоҳир накардааст. Дар ҳоле ки дар кишвар нархи зиндагӣ боло меравад ва имкониятҳои кории қонунӣ маҳдуд боқӣ мемонанд, шумораи заноне, ки ба танфурӯшӣ рӯ меоранд, афзоиш меёбад.
Ба гуфтаи ҳомиёни ҳуқуқ, мушкилоти аслии ин вазъ набудани системаҳои дастгирии иҷтимоӣ ва сиёсати самараноки ҳифзи занон аз истисмор мебошад.
Сарчашмаҳо: Радио Озодӣ (Азаттык)
