Тоҷикистон соли 2024 ба хориҷи кишвар зиёда аз 2,4 миллиард киловатт-соат нерӯи барқ содир кардааст. Ин рақам дар муқоиса бо соли гузашта 7,8% камтар аст, аммо ҳамоно як бахши назарраси истеҳсоли барқ ба кишварҳои ҳамсоя фурӯхта мешавад, дар ҳоле ки мардум дар дохили кишвар бо маҳдудиятҳои барқӣ рӯ ба рӯ ҳастанд.

Барқи арзон барои ҳамсояҳо, гарон барои мардум?

Мувофиқи маълумоти Вазорати энергетика ва захираҳои об, Афғонистон асосии харидори барқи Тоҷикистон буд:

• 1,53 миллиард киловатт-соат интиқол дода шудааст.
• Нарх барои ҳар 1 кВт/соат – 46 дирам (4,2 сент).
• Даромади умумӣ аз фурӯши барқ ба Афғонистон – 705,2 миллион сомонӣ.

Ба Ӯзбекистон низ 943,9 миллион киловатт-соат барқ интиқол дода шудааст, ки нархи он ҳамагӣ 21,2 дирам (2 сент) буд.

Қирғизистон бошад, 4 миллион киловатт-соат барқ гирифтааст, ки арзиши ҳар киловатт-соат 10,7 дирам (0,98 сент) буд.

Ин дар ҳолест, ки шаҳрвандони Тоҷикистон ҳангоми пардохти ҳаққи барқ дар дохили кишвар нархи гаронтар мепардозанд.

“Лимит”-и барқ: Норасоии барқ ё стратегияи иқтисодӣ?

Бо вуҷуди ин ҳама содироти барқ, мардум дар дохили кишвар ҳанӯз ҳам бо маҳдудиятҳои шадиди барқ рӯ ба рӯ ҳастанд. Аз сентябри соли 2024 то апрели 2025, “лимит”-и барқ ҷорӣ шудааст, ки мардумро водор мекунад танҳо 10 соат дар як шабонарӯз аз барқ истифода кунанд:

• Аз 5:00 то 8:00
• Аз 16:00 то 23:00

Аммо сокинон мегӯянд, ки ин реҷа риоя намешавад ва барқ дар баъзе минтақаҳо танҳо 5-6 соат дода мешавад.

Саволҳои муҳим:

• Агар Тоҷикистон ба миқдори зиёд барқ содирот мекунад, чаро дар дохил таъминот пурра нест?
• Оё фурӯши барқ ба ҳамсояҳо афзалияти бештар аз таъмини аҳолӣ дорад?
• То чӣ андоза “лимит”-и барқ воқеан аз норасоии барқ вобаста аст ва то чӣ ҳад ин стратегияи содирот аст?

Ояндаи энергетика ва ваъдаи истиқлолияти барқӣ

Ҳукумати Тоҷикистон мегӯяд, ки то соли 2027 бо пурра ба кор даромадани НБО-и “Роғун”, кишвар ба истиқлолияти пурраи энергетикӣ мерасад. Аммо то он замон мардум маҷбуранд бо маҳдудиятҳои барқ зиндагӣ кунанд, дар ҳоле ки ҳамсояҳо бо нархҳои арзон барқ мегиранд.

Оё ин сиёсати энергетикӣ дуруст аст ё мардум бояд аввалин афзалият бошанд?