Бо наздик шудани интихоботи парлумонии 2 марти 2025, Кумисюни марказии интихобот ва раъйпурсӣ (КМИР) ба расонаҳои мустақил иҷозат надодааст, ки ҷараёни интихоботро озодона инъикос кунанд.
Хабаргузории «Азия-Плюс», Радиои Озодӣ ва BBC дар қатори расонаҳое ҳастанд, ки аз ҳаққи бозтоби интихобот маҳрум шуданд.
Ин тасмим дар ҳолест, ки қонунгузории Тоҷикистон шаффофият ва дастрасии расонаҳоро ба ҷараёни интихобот кафолат медиҳад.
КМИР чӣ далел пеш овардааст?
КМИР ба «Азия-Плюс» ва дигар расонаҳо посух додааст, ки онҳо барои гирифтани иҷозатнома то 10 феврали 2025 бояд дархост месупориданд.
Аммо бахилофи таҷрибаи пешин, ин талабот расонаӣ карда нашуд ва танҳо дар як гӯшаи сомонаи КМИР нашр гардид, ки аксар расонаҳо аз он бехабар монданд.
КМИР инчунин ба расонаҳое, ки дархости онҳо рад шуд, тавсия додааст:
«Шумо метавонед маълумоти мавриди таваҷҷуҳро аз сомонаи Кумисюни интихобот ва расонаҳои аккредитатсияшуда дастрас намоед.»
Мақомоти интихоботӣ танҳо ба расонаҳои давлатӣ ва бархе расонаҳои русӣ иҷозаи инъикоси интихоботро додаанд.
Қонун чӣ мегӯяд?
Мувофиқи моддаи 4 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи Кумисюни марказии интихобот ва раъйпурсӣ», фаъолияти КМИР шаффоф ва дастрас барои ҷомеа ва расонаҳо бояд бошад.
✅ Барои дастрасӣ ба иттилоот ягон иҷозатномаи махсус талаб карда намешавад
✅ Ҳамаи нишастҳо ва қарорҳои КМИР бояд расман нашр шаванд
Бо вуҷуди ин, КМИР қоидаҳои худро ҷорӣ намуда, расонаҳои мустақилро аз ҷараёни интихобот канор гузоштааст.
Маҳдудиятҳо танҳо ба расонаҳо нестанд
На танҳо расонаҳои мустақил, балки нозирони байналмилалӣ низ имсол аз имкони назорат ба интихобот маҳрум шуданд.
🔹 Офиси ниҳодҳои демократӣ ва ҳуқуқи инсон (БДИПЧ) Созмони Амният ва Ҳамкорӣ дар Аврупо (САҲА) эълон кард, ки ба далели набудани кафолати сабтином ва аккредитатсия нозирони худро ба Тоҷикистон намефиристад.
🔹 Созмонҳои дигари байналмилалӣ низ ҳузур надоранд, ки ин маънои коҳиши шаффофияти интихобот-ро дорад.
Посухи мақомоти Тоҷикистон
Сироҷиддин Муҳриддин, вазири корҳои хориҷии Тоҷикистон, рӯзи 11 феврал изҳор дошт, ки САҲА ду дафъа барои сабтиноми нозирон мӯҳлат дод, аммо Тоҷикистон ин мӯҳлатҳоро иҷро карда натавонист.
Ба гуфтаи ӯ, «он вақт роҳбарияти КМИР дар Беларус ва дигар кишварҳо қарор дошт», бинобар ин, сабтиноми нозирон имконнопазир гардид.
Дар асл, ин далел танҳо аз набудани иродаи сиёсӣ барои таъмин намудани интихоботи шаффоф гувоҳӣ медиҳад.
Чӣ гуна интихобот баргузор мешавад?
Дар интихоботи 2 март, 220 номзад барои 63 курсии парлумон рақобат мекунанд.
Аз 7 ҳизби сиёсӣ, танҳо Ҳизби сотсиал-демократи Тоҷикистон (ҲСДТ) дар гузашта мавқеи мухолиф дошт, аммо он ҳам номзад пешниҳод накардааст.
✅ Ҳизби халқӣ-демократии Тоҷикистон (ҲХДТ) – ҳизби ҳоким
✅ 5 ҳизби дигар – ҳизбҳое, ки сиёсати ҳукуматро ҷонибдорӣ мекунанд
✅ ҲСДТ – ягона ҳизбе, ки дар интихобот номзад намедиҳад
Ба гуфтаи коршиносон, ҳузури ҳизбҳои алтернативӣ танҳо шакли зоҳирии рақобати сиёсӣ аст, зеро ҳеч кадоме аз онҳо таъсири воқеӣ ба фазои сиёсӣ надоранд.
Чаро ин интихобот муҳим аст?
1️⃣ Интихоботи аввал пас аз таҳкими ҳокимияти президент Эмомалӣ Раҳмон
2️⃣ Афзоиши маҳдудиятҳои расонаӣ ва набудани нозирони байналмилалӣ
3️⃣ Идомаи сиёсати фишор ба мухолифон ва ҷомеаи шаҳрвандӣ
Бо назардошти маҳдудиятҳо, бозтоби интихобот танҳо аз ҷониби расонаҳои давлатӣ ва расонаҳои назоратшаванда анҷом мешавад, ки маънои набудани назорати мустақилона ва шаффофият дар ҷараёни интихоботро дорад.
Таъсир ба ҷомеаи шаҳрвандӣ
Бо вуҷуди ҳамаи маҳдудиятҳо, ҷомеаи шаҳрвандӣ метавонад бо сабти видео, аксҳо ва гузоришҳои шахсӣ ҳодисаҳои марбут ба интихоботро нашр кунад.
Мо аз ҳамаи шаҳрвандони Тоҷикистон даъват мекунем, ки:
✅ Агар дар рӯзи интихобот қонуншикании интихоботиро мушоҳида кунед, онро сабт кунед
✅ Аксҳо ва видеоҳоро ба расонаҳои мустақил, аз ҷумла TajNews, ирсол намоед
✅ Дар шабакаҳои иҷтимоӣ иттилооти воқеиро паҳн кунед
Интихобот танҳо вақте шаффоф хоҳад буд, ки ҷомеаи шаҳрвандӣ дар он фаъолона иштирок кунад!
Больше на Хабарҳои Тоҷикистон – Садои мустақили мардум
Subscribe to get the latest posts sent to your email.