Бо қабул гардидани Қонуни нав «Дар бораи танзими ҷашну маросим», Тоҷикистон шоҳиди сахттар шудани қоидаҳо ва афзудани ҷазоҳо барои маъракаҳои суннатӣ шуд. Тағйироти воридшуда на танҳо ба таҷлили зодрӯз, тӯй ва хатнасур дахл дорад, балки ҷашнҳои мазҳабӣ, дафн ва ҳатто пӯшидани либосҳои ба фарҳанги миллӣ бегона низ таҳти назорат қарор гирифтанд. Оё ин тағйирот барои ҳифзи арзишҳои миллӣ роҳандозӣ шудааст ё маҳдудияти нав дар озодиҳои шаҳрвандон аст?

Мазмуни қонун: Чӣ тағйир ёфт?

Қонуни нав, ки моҳи июни соли 2024 эътибор пайдо кард, шиддати ҷазоҳо барои поймол кардани талаботи танзимро ба маротиб афзоиш додааст. Ин қонун манъи идгардак ва исрофкорӣ дар ҷашнҳои Рамазон ва Қурбон, инчунин воридот, фурӯш ва пӯшидани либосҳои ғайримиллӣ дар ҷойҳои ҷамъиятиро низ пешбинӣ мекунад.

Ҷаримаҳо: Нархҳои сангин барои нақзи қонун

Дар муқоиса бо қонуни қаблӣ, ҷаримаҳо чандин маротиба зиёд шудаанд. Масалан:

Барои нақзи тартиби зодрӯз ва маросимҳои таваллуд:

Шаҳрвандон: 8,640 сомонӣ

Мансабдорон: 25,200 сомонӣ

Барои тӯй ва шумораи зиёди меҳмонон:

Шаҳрвандон: 15,840 сомонӣ

Мансабдорон: 39,600 сомонӣ

Барои гусел ё пешвози ҳоҷиён:

Шаҳрвандон: 21,600 сомонӣ

Мансабдорон: 57,600 сомонӣ

Соҳибкороне, ки қоидаҳои вақт ва шумораи меҳмононро вайрон мекунанд, метавонанд то 108,000 сомонӣ ҷарима шаванд.

Назари мақомот: Ҳадаф чист?

Мақомоти Тоҷикистон изҳор медоранд, ки ин қонун барои беҳбуди шароити иҷтимоии мардум равона шудааст. Сулаймон Давлатзода, раиси Кумитаи оид ба танзими ҷашну маъракаҳо, таъкид мекунад, ки мақсад аз ин қонун «пешгирӣ аз исрофкорӣ ва дастгирии мардум дар шароити душвори иқтисодӣ» мебошад.

Раиси Шӯрои уламои Тоҷикистон Саидмукаррам Абдуқодирзода низ изҳор доштааст, ки либоси миллӣ бояд мутобиқи қоидаҳои шариат бошад. Аммо то куҷо ин меъёрҳо дар ҷомеа пазируфта мешаванд?

Баҳсҳои ҷомеа: Маҳдудият ё ҳифзи арзишҳо?

Барои бархе, қонуни нав як қадами мусбат барои ҳифзи фарҳанг ва арзишҳои миллӣ мебошад. Аммо барои дигарон, ин танҳо як маҳдудият дар озодиҳои шахсӣ ва интихоби тарзи зиндагӣ аст.

Шаҳрвандон нигаронӣ мекунанд, ки назорати сахт метавонад ба зиндагии шахсӣ ва мустақилияти оилавӣ дахолат кунад. «Чаро ман бояд зодрӯз ё тӯямро бо меъёрҳои каси дигар гузаронам?» – мепурсад як сокини Душанбе.

Ояндаи қонун: Таъсир ба ҷомеа

Қонуни нав на танҳо масъулияти иловагӣ барои мақомот, балки шиддати зиёд барои шаҳрвандонро ба миён меорад. Дар ҳоле ки ҳадафи қонун ҳифзи арзишҳои миллӣ эътироф мешавад, баъзе аз меъёрҳо метавонанд боиси мушкилоти иҷтимоӣ ва норозигӣ шаванд.

Оё ин қонун метавонад фазои иҷтимоии Тоҷикистонро беҳтар кунад, ё танҳо баҳсҳои навро ба бор хоҳад овард? Таъсири он дар оянда равшан хоҳад шуд.