Бобак Занҷонӣ, тоҷири маъруфи эронӣ, ки соли 2016 бо иттиҳоми фасоди молии бесобиқа ба ҳукми қатл маҳкум шуда буд, пас аз беш аз як даҳсола дубора ба саҳнаи тиҷорат баргаштааст. Расонаҳои дохилӣ ва байналмилалӣ рӯзи гузашта хабар доданд, ки Занҷонӣ аз дохили зиндон бо таъсиси ширкатҳои нави хусусӣ фаъолияти иқтисодии худро аз сар гирифтааст.
Ин хабар дар Эрон ва берун аз он бо вокунишҳои ҷиддии иҷтимоӣ ва сиёсӣ рӯ ба рӯ гардид, зеро масъалаи баргаштани шахси маҳкумшуда ба қатл ба тиҷорат, саволҳои зиёде дар бораи низоми адлия, шаффофият ва муносибат бо дороиҳои миллиро ба миён гузошт.
Тоҷире бо парвандаи миллиардӣ ва робитаҳои пинҳонӣ
Бобак Занҷонӣ, ки як замон ҳамчун пулгузар ва “нафтфурӯши махфӣ”-и Эрон шинохта мешуд, ба гуфтаи мақомоти додгоҳии Эрон, дар даврони таҳримҳои байналмилалӣ масъули фурӯши ғайрирасмии нафти кишвар ва баргардонидани маблағ ба Теҳрон буд. Аммо, дар соли 2013 бо иттиҳоми тасарруфи беш аз 2 миллиард доллар аз пули нафт боздошт ва баъдан ба ҳукми қатл маҳкум шуд.
Соли 2016 Додгоҳи Олии Эрон ҳукми қатли ӯро содир кард, вале бо шарти баргардонидани маблағ. Занҷонӣ ин маблағҳоро қисман пас дод ва, ба иттилои мақомоти Эрон, ҳукми қатлаш ба ҳабс табдил ёфтааст.
Тоҷикистон низ дар сояи парванда буд
Тибқи таҳқиқоти мақомоти Эрон, қисме аз дороиҳои Занҷонӣ дар хориҷи кишвар, аз ҷумла Тоҷикистон ҷойгир буд. Ҳарчанд мақомот расман ин иттилоъро тасдиқ ё рад накардаанд, соли 2014 расонаҳои эронӣ навиштанд, ки Теҳрон аз мақомоти Душанбе хостааст барои баргардонидани дороиҳои марбут ба Занҷонӣ ҳамкорӣ кунад.
Ин мавзӯъ барои муддате як нуқтаи нофаҳмӣ миёни ду кишвар гардид. Дақиқ маълум нест, ки ин дороиҳо дар кадом бахшҳо буданд — дар бонкҳо, сохтмонҳо ё дигар сохторҳои молӣ.
Аз паси панҷара ба сари ширкат
Таҷрибаи ғайриодии Бобак Занҷонӣ дар он аст, ки ҳатто дар дохили зиндон ӯ як холдинг дар бахши нақлиёт ва як ширкати ҳавоӣ таъсис додааст. Эълони ин тасмим як сол қабл дар матбуоти Эрон баҳсҳои зиёде барангехт.
Ҳоло маълум шудааст, ки бо сабаби баргардонидани қисме аз маблағ ва шурӯи фаъолиятҳои иқтисодӣ, ҳукми ӯ сабуктар шуда, ба ҳабси тӯлонӣ табдил ёфтааст. Баъзе расонаҳо мегӯянд, ки ширкатҳои навтаъсиси ӯ дар соҳаи логистика ва ҳавопаймоӣ сабтином шудаанд ва зери номи аъзои оилааш фаъолият мекунанд.
Қазияи Занҷонӣ – дарси бузург ё намунаи фасод?
Парвандаи Бобак Занҷонӣ яке аз пурсарусадотарин мавридҳои фасоди молӣ дар таърихи муосири Эрон аст. Бозгашти ӯ ба тиҷорат, дар ҳоле ки шаҳрвандони оддӣ барои қарз ё иҷозати тиҷоратӣ солҳо интизор мешаванд, як намунаи равшани дугонагии муносибат бо қонун ва адолат арзёбӣ мешавад.
Бо вуҷуди маҳкумияти расмӣ ва иттиҳоми тасарруфи миллиардҳо доллар, Занҷонӣ имрӯз дубора ҳамчун шахси тиҷорӣ фаъол аст — ва суоли муҳим ин аст: ин як намунаи шадиди фасод ва масуният аст, ё як бозгашти воқеии «эҷоди арзиш» аз дохили зиндон?
[…] Манбаъ […]