Хабарнигори шинохта ва фаъоли расонаӣ Дорюш Раҷабиён бо як навиштаи кӯтоҳ дар саҳифаи фейсбукии худ изҳороте нашр кард, ки дар фазои маҷозӣ таваҷҷуҳи зиёде ба бор овардааст.
Дар навиштаи худ, ӯ бо забони тоҷикӣ ва бо лаҳни эҳтиромомезу ҳамзамон рӯшан гуфт:
- „Ҳеч нивиштаи русиро, ки баромада аз Тоҷикистону Узбакистон бошад, намеписандам. Яъне писанд (like) намегузорам!“
Ӯ таъкид кард, ки ин масъалаи шахсӣ нест ва аз дигарон хоҳиш намуд, ки изҳороти ӯро ба худ нагириранд. Дар идома, Раҷабиён забони порсиро ҳамчун забони аслӣ ва табиии сарзаминҳои Тоҷикистону Узбакистон дониста, навиштаи худро чунин анҷом дод:
- „Забони миллии ин сарзаминҳо порсист, ки инҷо (дар вуҷуди ман) риъоят мешавад ва онҷо (дар вуҷуди шумо) ҳам ба хости Аҳуро риъоят хоҳад шуд. Шумо ҳам (лутфан) ҳамроҳӣ кунед.“
Мавқеъгирии забонӣ ё паёми сиёсӣ?
Гарчанде ки навиштаи Раҷабиён кӯтоҳ аст, аммо дар он як нуқтаи муҳими забонӣ ва ҳувиятӣ ҷой дорад: ӯ бо ишора ба забони порсӣ ҳамчун пояи фарҳанги муштараки мардуми тоҷик ва форсизабон, ба таври рамзӣ аз истиқлоли забонӣ ва фарҳангии минтақа ҳимоят мекунад.
Бархе аз корбарон дар шабакаҳои иҷтимоӣ ин мавқеъро ҳамчун изҳори норозигӣ аз русисозии фазои иттилоотӣ дар Тоҷикистон ва Узбакистон фаҳмиданд. Баъзеҳо навиштаи ӯро ифодаи ватанпарастӣ ва пос доштани забони модарӣ арзёбӣ карданд, вале дар баробари он, назари интиқодӣ низ пайдо шуд — онҳое ки чунин суханонро зиёдаравӣ ё радди саҳми забонҳои дигар дар фазои мултифарҳангӣ номиданд.
Дар бораи муаллиф: кист Дорюш Раҷабиён?
Дорюш Раҷабиён як чеҳраи маъруф дар фазои расонаии форсизабон аст. Ӯ тӯли солҳои зиёд дар бахши порсии Радиои Би-би-сӣ (BBC) ва дигар расонаҳои байналмилалӣ фаъолият кардааст. Бо сабки алоҳида ва равиши интиқодӣ, Раҷабиён ҳамеша ба масоили фарҳангӣ, забонӣ ва ҳувиятӣ бо назари ҷиддӣ муносибат мекунад.
Изҳороти ахири Раҷабиён дар бораи худдорӣ аз хондан ва “писанд” кардани матлабҳои русӣ аз Тоҷикистону Узбакистон — новобаста аз розигӣ ё мухолифат бо он — яке аз равандҳои амиқи худшиносии фарҳангӣ ва эҳтиром ба забони модариро бармало мекунад.
Ин изҳорот шояд баҳсбарангез бошад, аммо ҳамзамон, саҳнае аст аз гуфтугӯи идомаёбандаи ҷомеаҳои форсизабон бо худашон — ки дар он саволҳои ҳувият, забон ва истиқлол ҳамчун мавзӯи меҳвар боқӣ мемонанд.
