Комитети СММ бар зидди шиканҷа гузориши ниҳоии худро оид ба иҷрои ӯҳдадориҳои Тоҷикистон нашр кардааст. Дар ин ҳуҷҷат таъкид мешавад, ки шиканҷа ва муносибати бераҳмона дар мақомоти амниятӣ ва ниҳодҳои ҳифзи ҳуқуқ то ҳол як мушкили ҷиддӣ боқӣ мондааст, ва иқдомҳои давлат барои пешгирӣ ва ҷазои масъулон кофӣ нестанд.
Комитет мегӯяд, ки бо вуҷуди баъзе ислоҳоти қонунгузорӣ, тавсияҳои муҳими қаблӣ иҷро нашудаанд, аз ҷумла — таъмини таҳқиқоти мустақил, шаффофияти парвандаҳо ва ҳимояи қурбониён.
Шиканҷа — як амали системавӣ?
Тибқи маълумоти ОМ, аз миёни 89 шикоят дар бораи шиканҷа, ки ба Прокуратура ворид шудааст, танҳо чор корманди сохторҳои ҳуқуқӣ маҳкум шудаанд, ва ҳукмҳо аз 3,5 сол бештар набудаанд .
Ин рақамҳо, ба таъкиди Комитет, нишон медиҳанд, ки мубориза бо ҷиноятҳои шиканҷа дар амал суст ва ғайрикомил аст.
Дар ҳуҷҷат ҳамчунин ба парвандаҳои пурсарусадо ишора мешавад — аз ҷумла, марги Умар Бободжонов дар боздошт ва иттилоъ дар бораи шиканҷа шудани Ҷовидон Ҳакимов дар моҳи январи соли 2017 — ки дар онҳо парвандаи ҷиноятӣ боз нашудааст.
Парвандаҳои сиёсатмадорон зери муҳри сирр
Комитет бо нигаронӣ қайд мекунад, ки парвандаҳои аъзои собиқи ҲНИТ — Маҳмадалӣ Ҳаит, Раҳмонуллоҳ Раҷаб ва Саидумар Ҳусайнӣ — комилан махфӣ нигоҳ дошта мешаванд, ва маълумот дар бораи шиканҷаи онҳо дастрас нест .
СММ аз ҳукумат талаб мекунад, ки додрасӣ ва таҳқиқоти ин парвандаҳоро шаффоф гардонад.
Фишор ба вакилони мудофеъ, рӯзноманигорон ва хешовандони боздоштшудагон
Дар гузориш таъкид мешавад, ки:
- адвокатҳо, ки аз ҳуқуқи боздоштшудагон ҳимоят мекунанд
- рӯзноманигорон
- хешовандони қурбониёни шиканҷа
ба таҳдид, таъқиб ва парвандаҳои ҷиноятӣ рӯбарӯ мешаванд.
Ба таври махсус номи ҳуқуқшиносони маъруф Шӯҳрат Қудратов ва Бузургмеҳр Ёров зикр шудааст, ки баъди ҳимояи маҳкумшудагони сиёсӣ боздошт ва ҳукм шудаанд . Комитет ин амалро хатар барои ҷомеаи шаҳрвандӣ арзёбӣ мекунад.
Дастрасӣ ба зиндонҳо ва муҳитҳои боздошт — маҳдуд аст
Бино ба ҳуҷҷати СММ:
- созмонҳои мустақили ҳуқуқи инсон ба боздоштгоҳҳо роҳ надоранд
- Кумитаи байналмилалии Салиби Сурх низ дастрасӣ надорад
- боздоштшудагон аз рӯзҳои аввал дастрасӣ ба адвокат ва духтур надоранд
Комитет аз Душанбе талаб мекунад, ки назорати мустақилро таъмин намояд.
Марг дар боздошт ва набудани ёрии тиббӣ
СММ ҳамчунин аз гузоришҳо дар бораи:
- марг дар ҳангоми боздошт
- табобати нокифоя
- монеъ шудан ба додани маълумоти тиббӣ ба хешу табор
изҳори нигаронӣ кардааст ва талаб дорад, ки бозрасии мустақил ва ҷубронпулӣ ба аҳли оила таъмин карда шавад .
Талаботи асосии СММ ба Тоҷикистон
Комитет ба ҳукумат супориш медиҳад:
- ташкили мақоми мустақили таҳқиқоти шиканҷа
- дастрасии фаврӣ ба адвокат барои боздоштшудагон
- қатъи фишор ба адвокатҳо ва фаъолони ҷомеа
- кушодани зиндонҳо барои мониторинги мустақил
- таҳқиқи ҳалқаи марг ва ҳодисаҳои шиканҷа
- ҷуброн ва реабилитатсияи ҷабрдидагон
Мавқеи ҷомеаи шаҳрвандӣ
Ин ҳуҷҷати СММ барои ҷомеаи шаҳрвандии тоҷик як тасдиқи расмӣ аст, ки мушкилоти шиканҷа ва беҷазоӣ дар кишвар ҷиддӣ ва системавӣ боқӣ мемонад.
Бе ислоҳоти воқеӣ ва шаффоф, ҳимояи ҳуқуқ ва адолати судӣ дар кишвар номумкин мемонад.
Идома дорад…
TajNews ин мавзӯъро пайгирӣ мекунад ва омода аст назари ҳукумат, ҳуқуқшиносон ва хешовандони маҳкумшудагонро ҳам нашр кунад.
