Зимни нишасти матбуотӣ, вазири фарҳанги Тоҷикистон Матлубахон Сатториён изҳори нигаронӣ аз матолиби ахири як шабакаи телевизионии амрикоӣ кард, ки дар он таҳрифи ҳақоиқи таърихӣ ба назар мерасид.
Ба гуфтаи вазир, дар гузориши телевизионии CNN олимони барҷастаи асримиёнагӣ, аз ҷумла Абӯалӣ ибни Сино ва Абӯрайҳон Берунӣ ҳамчун олимони узбек муаррифӣ шудаанд. Ӯ чунин пешниҳоди маводро таҳрифи далелҳо номида, изҳор дошт, ки ин амали шахсони ҷоҳилест, ки манобеи илмӣ ва таърихиро сарфи назар мекунанд.
«Ин як изҳороти беасоси афроди ҷоҳил аст, ки манобеъи таърихиро нодида мегиранд», — таъкид кард Сатториён.
Вазири фарҳанг афзуд, ки ин изҳорот изҳороти расмии давлати ҳамсоя нест ва худи мавод низ таҳрифи воқеият маҳсуб мешавад. Ба гуфтаи ӯ, дар чунин ҳолатҳо посухи дипломатӣ зарур аст, то ки ҳақиқати таърихӣ ҳифз шавад.
Таърих гувоҳ аст
Абӯалӣ ибни Сино, ки дар Ғарб бо номи Авитсена маъруф аст, яке аз бузургтарин олимони таърихи башарият буда, дар асрҳои X-XI зиндагӣ кардааст. Вай дар Бухоро, ки он замон як маркази муҳими илмӣ ва фарҳангии ҷаҳони ислом буд, ба воя расида, мероси ӯ ба бисёр кишварҳо, аз ҷумла Тоҷикистон, Эрон ва кишварҳои дигари минтақа мансуб аст.
Ҳамин гуна, Абӯрайҳон Берунӣ низ яке аз донишмандони барҷастаи асримиёнагӣ буд, ки дар омӯзиши ситорашиносӣ, ҷуғрофия ва таърих саҳми бузург гузоштааст.
Мутахассисон бар онанд, ки таърихи ин олимонро бояд дар асоси манобеи илмии таърихӣ баррасӣ кард, на бо шеваи таҳриф, ки баъзан дар расонаҳои хориҷӣ мушоҳида мешавад.
Нигоҳ ба воқеият
Ин аввалин мавриди таҳрифи таърих аз ҷониби расонаҳои байналмилалӣ нест. Дар тӯли солҳои охир, борҳо баҳсҳо дар бораи муаррифии шахсиятҳои таърихӣ сурат гирифтаанд. Коршиносон таъкид мекунанд, ки кишварҳои минтақа бояд дар ҳифзи мероси таърихии худ кӯшиши бештар кунанд ва бо истифода аз платформаҳои байналмилалӣ ҳақиқатро ба ҷаҳониён расонанд.
Бо дарназардошти муҳим будани масъала, чунин баҳсҳо бояд на танҳо дар сатҳи дипломатӣ, балки дар сатҳи таҳқиқоти илмӣ низ баррасӣ шаванд. Мероси илмӣ ва фарҳангии ниёгони мо бояд бо такя ба далелҳои воқеӣ ҳифз ва муаррифӣ гардад.
