26-уми январи соли 2025 дар Беларус интихоботи президентӣ баргузор мегардад. Ин сана аз ҷониби Палатаи намояндагони Маҷлиси миллии Ҷумҳурии Беларус расман тасдиқ шуд.

Ба гуфтаи раиси Комиссияи марказии интихоботӣ (КМИ) Игор Карпенко, ҳамаи омодагиҳо барои баргузории маъракаи интихоботӣ анҷом ёфтааст. «Дар ҷараёни ин маъракаи муҳим тақрибан 60 ҳазор нафар кормандони комиссияҳои интихоботӣ иштирок хоҳанд кард,» — иброз дошт ӯ.

Александр Лукашенко, президенти амалкунандаи Беларус, тасдиқ кард, ки ӯ низ дар интихоботи навбатӣ ширкат мекунад. Лукашенко аз соли 1994 раҳбари ин кишвар аст ва яке аз тӯлонитарин мӯҳлатҳои раҳбариро дар ҷаҳон дорад.

Саҳнаи сиёсии Беларус: сабқат ё рақобати яктарафа?

Саҳнаи интихоботии Беларус то имрӯз бо маҳдуд будани фаъолияти оппозиция ва таҳти назорат қарор доштани расонаҳо тавсиф мешавад. Бисёре аз сиёсатмадорони мухолиф ё дар зиндон ҳастанд, ё маҷбур шудаанд кишварро тарк кунанд.

Яке аз чеҳраҳои намоёни мухолифин, Светлана Тихановская, ки дар интихоботи соли 2020 ҳамчун рақиби асосии Лукашенко баромад кард, ҳоло дар хориҷи кишвар ба сар мебарад. Вай пас аз боздошти ҳамсараш, Сергей Тихановский, як блогер ва фаъоли сиёсӣ, вориди майдони сиёсӣ шуд. Сергей ҳоло дар зиндон аст, маҳкум ба 18 соли ҳабс, ва барои бисёриҳо ӯ рамзи мубориза барои озодӣ шудааст.

Солҳои 2020: соли эътирозҳо ва умед

Интихоботи соли 2020 барои Беларус ба як нуқтаи сарнавиштсоз табдил ёфт. Пас аз эълони натиҷаҳои интихобот, ки пирӯзии Лукашенкоро бо 80%-и овозҳо нишон дод, садҳо ҳазор шаҳрвандон дар саросари кишвар ба кӯчаҳо баромаданд. Онҳо аз шаффофияти интихобот ва ҳисобкунии овозҳо изҳори нигаронӣ карданд.

Эътирозгарон дар кӯчаҳои Минск ва дигар шаҳрҳо дар давоми чанд моҳ бо талаби ислоҳот ҷамъ омаданд. Аммо ин эътирозҳо бо вокунишҳои сахти мақомоти ҳифзи ҳуқуқ рӯ ба рӯ шуданд. Ҳазорон нафар боздошт ва садҳо нафар шиканҷа шуданд. Ин ҳолат таваҷҷуҳи ҷомеаи байналмилалиро ба вазъи ҳуқуқи инсон дар Беларус ҷалб кард.

Интихоботи 2025: ояндаи номаълум

Солҳои 2025, пас аз панҷ соли нооромиҳо ва муборизаҳои сиёсии сахт, барои мардуми Беларус имкони дигари изҳори ирода фароҳам меорад. Бо вуҷуди ин, бисёриҳо шубҳа доранд, ки интихобот дар фазои озоду шаффоф баргузор хоҳад шуд.

Бо вуҷуди фишорҳо, мухолифин, аз ҷумла Тихановская, ки ҳоло фаъолона аз хориҷи кишвар кор мекунад, умед доранд, ки мардуми Беларус бори дигар иродаи худро нишон хоҳанд дод. Интихоботи 2025 метавонад нишон диҳад, ки оё кишвар ба сӯи ислоҳот ва озодӣ ҳаракат мекунад ё дар ҳолати пешина боқӣ мемонад.