Соли 2022 дар Тоҷикистон як силсила боздошти рӯзноманигорони мустақил ба амал омад, ки боиси нигаронии ҷиддии ҷомеаи байналмилалӣ гардид. Се ҳодисаи бештар садодиҳанда ба рӯзноманигорон Далер Имомалӣ, Абдуллоҳи Ғурбатӣ ва Завқибек Саидаминӣ алоқаманд мебошанд. Ин тафтишот ба маводҳои созмонҳои байналмилалии ҳуқуқи инсон, шаҳодати ҳамкорон ва хешовандони боздоштшудагон, инчунин ҳуҷҷатҳои расмӣ асос ёфтааст.

Далер Имомалӣ: ҷараёни таъқиб
Фаъолияти касбӣ
Далер Имомалӣ, соли таваллудаш 1988, бо гузоришҳои тезутунди худ дар бораи фасод дар сатҳҳои баланди ҳокимияти Тоҷикистон машҳур гардид. Тибқи маълумоти «Гузоришгарон бидуни марз», шумораи муштариёни канали YouTube-и ӯ зиёда аз 150,000 нафарро ташкил медод. Тафтишоти ӯ дар бораи тақсимоти ғайриқонунии қитъаҳои замин дар Душанбе ва фасод дар низоми тандурустӣ садои баланд ба вуҷуд овард.
Боздошт ва айбдоркунӣ
15 июни соли 2022 Имомалӣ аз ҷониби кормандони ВКД Тоҷикистон боздошт карда шуд. Мувофиқи маълумоти парванда, ба рӯзноманигор аз рӯи се модда айб эълон карданд:
— Соҳибкории ғайриқонунӣ (моддаи 259 КҶ ҶТ)
— Иштирок дар фаъолияти ташкилотҳои манъшуда (моддаи 307 КҶ ҶТ)
— Паҳн кардани иттилооти бардурӯғ (моддаи 346 КҶ ҶТ)

Абдуллоҳи Ғурбатӣ: парвандаи сохта
Фаъолияти рӯзноманигорӣ
Абдуллоҳи Ғурбатӣ, соли таваллудаш 1994, ҳамчун рӯзноманигор ва ҳуҷҷатнигори мустақил кор мекард. Маводҳои ӯ дар бораи вайрон кардани ҳуқуқи инсон дар ВАО-и мустақил нашр мешуданд. Тибқи маълумоти «Азия-Плюс», андаке пеш аз боздошт ӯ силсилаи гузоришҳоро дар бораи сӯиистифода дар мақомоти ҳифзи ҳуқуқ омода мекард.
Ҳолатҳои боздошт
Боздошти Ғурбатӣ 15 июни соли 2022 бо вайронкуниҳои ҷиддии мурофиавӣ ҳамроҳ буд. Мувофиқи изҳороти адвокаташ, дар давоми 48 соати аввали пас аз боздошт ба рӯзноманигор имконияти тамос бо хешовандон ва гирифтани кӯмаки ҳуқуқӣ дода нашуд.

Завқибек Саидаминӣ: мурофиаи намунавӣ
Таърихи пешакӣ
Завқибек Саидаминӣ ба инъикоси мушкилоти иҷтимоӣ ва танқиди мақомоти маҳаллӣ махсус гардонида шуда буд. Тибқи маълумоти Радиои Озодии Тоҷикистон, маводҳои охирини ӯ ба вайронкунии ҳуқуқи деҳқонон дар минтақаи Ваҳдат бахшида шуда буданд.
Боздошт ва мурофиаи судӣ
8 июли соли 2022 Саидаминӣ дар Ваҳдат боздошт карда шуд. Айбдоркунии асосӣ ба робитаҳои эҳтимолӣ бо ташкилотҳои манъшудаи «Гурӯҳи 24» ва «Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон» дахл дошт. Аммо, мувофиқи ҳуҷҷатҳои пешниҳодкардаи ҳимоя, дар парванда ягон далели мушаххаси ин робитаҳо мавҷуд набуд.
Вокуниши байналмилалӣ
Боздошти рӯзноманигорон садои баланди байналмилалӣ ба вуҷуд овард:
— САҲА бо изҳороти расмӣ баромад карда, аз мақомоти Тоҷикистон даъват намуд, ки парвандаҳоро аз нав дида бароянд
— Amnesty International ҳар сеи онҳоро маҳбусони ақида эътироф кард
— Иттиҳоди Аврупо парвандаҳои онҳоро ба ҳисоботи солонаи худ оид ба ҳуқуқи инсон дар минтақа дохил кард
Хулосаҳои тафтишот
Таҳлили маводҳои парвандаҳо, шаҳодати шоҳидон ва ҳисоботҳои байналмилалӣ имкон медиҳад, ки хулосаҳои зерин бароварда шаванд:
1. Ҳар се парванда усули монандро нишон медиҳанд: айбдоркуниҳо ба таърифҳои номуайян ва робитаҳои исботнашуда бо ташкилотҳои манъшуда асос ёфтаанд.
2. Наздикии вақти боздоштҳо (июн-июли 2022) аз маъракаи ҳамоҳангшуда бар зидди рӯзноманигорони мустақил шаҳодат медиҳад.
3. Набудани шаффофият дар мурофиаҳои судӣ ва вайронкуниҳои зиёди мурофиавӣ аз ангезаи сиёсии таъқиб гувоҳӣ медиҳанд.
Сарчашмаҳои иттилоот
— Ҳисоботҳои созмонҳои байналмилалии ҳуқуқи инсон (Amnesty International, CPJ, Reporters Without Borders)
— Маводҳои маҷлисҳои судӣ
— Мусоҳиба бо хешовандон ва ҳамкорони рӯзноманигорон
— Нашрияҳои ВАО-и мустақили Тоҷикистон
— Изҳороти расмии САҲА ва Иттиҳоди Аврупо
Эзоҳ: Ин тафтишот ба сарчашмаҳои дастраси умум асос ёфтааст. Баъзе ҷузъиёт бинобар дастрасии маҳдуд ба иттилоот дар Тоҷикистон метавонанд санҷиши иловагиро талаб кунанд.
Больше на Хабарҳои Тоҷикистон – Садои мустақили мардум
Subscribe to get the latest posts sent to your email.